|
|
|
|
Opgepoetst | 25-8-2018
Kostbaar selenium winnen uit afval energiecentrale
Een Wageningse promovendus heeft een technologie ontwikkeld die het kostbare metaal selenium wint uit de afvalstromen van energiecentrales. 'Zo sla je twee vliegen in een klap', zegt drs. Markus Lenz van de sectie Milieutechnologie. 'Je wint een grondstof waarnaar groeiende vraag is, en je voorkomt dat een giftige stof in het milieu terechtkomt.'
Selenium is giftig maar ook onmisbaar voor de gezondheid. Te veel selenium zorgt voor haaruitval en aantasting van zenuwen en hersencellen, maar het lichaam heeft hetzelfde selenium nodig voor de aanmaak van ontgiftende enzymen.
'Er is geen enkel element waarvan de marge tussen een tekort en vergiftiging zo klein is', zegt Lenz. 'De meeste Europeanen krijgen te weinig selenium binnen, maar er zijn ook gebieden waar de bevolking juist meer selenium binnenkrijgt dan goed voor ze is. Veel landen voegen selenium toe aan diervoeding of kunstmest, maar selenium is te gifitig om zomaar in het milieu te dumpen.'
De prijs van het metaal stijgt, vooral door een toenemende vraag uit Azie. Het meeste selenium op de markt komt vrij als bijproduct van de koperwinning, maar er is behoefte aan nieuwe bronnen. 'In kolen en olie zit selenium, en dat komt vrij als je die fossiele brandstoffen verbrandt', zegt Lenz. 'Kolen- en oliegestookte centrales die hun rook zuiveren ter voorkoming van zure regen, vangen daarbij ook selenium weg. Via anaerobe zuiveringsinstallaties heb ik geprobeerd dat selenium uit de afgevangen rook te winnen.'
De afvalstromen waar de milieutechnoloog mee werkte bevatten het metaal in de vorm van het giftige selenaat en seleniet. Lenz kreeg bacterien in reactoren zo ver dat ze die vormen omzetten in minder toxisch en elementair selenium.
Lenz: 'Een probleem waarmee we nog steeds worstelen is dat een deel van het selenium in kleine deeltjes in de reactor blijft zweven. Die deeltjes zijn zo klein dat kleine waterdiertjes ze kunnen opnemen en dat ze in het milieu weer kunnen terugveranderen in hun giftige vorm. Een aio op onze groep probeert het proces nu zo te veranderen dat het selenium neerslaat in grotere stukken, waarop de organismen geen vat krijgen.'
Markus Lenz promoveerde op 27 mei bij de Wageningse hoogleraren prof. Cees Buisman, hoogleraar Biologische kringlooptechnologie, en prof. Piet Lens, hoogleraar Milieubiotechnologie.
Resource, 29 Mei 2008.